درمان ریشه دندان به زبان ساده (عصب کشی)

در این صفحه به بررسی آناتومی و ساختار ریشه دندان با تاکید بر کانال ریشه و درمان های مرتبط با آن پرداخته شده است. چنانه نیاز به عصب کشی و یا سایر درمان های ریشه دارید حتما این مقاله را با دقت بخوانید.

همه چیز درباره ریشه دندان و کانال هایش

دندان از بخش ها مختلفی تشکیل شده و یکی از مهم ترین بخش های آن ریشه است. ریشه یا (root) همان بخشی از دندان است که در زیر خط لثه قرار دارد و کاملا توسط این بافت پنهان شده و به نوعی محافظت می شود. ریشه دندان دقیقا از گردن دندان شروع شده و تا استخوان فک ادامه دارد جایی که توسط ساختارهایی به استخوان متصل شده است.

خود ریشه دندان از بخش هایی تشکیل می شود که در نهایت باعث استحکام و ثبات یک دندان کامل در قوس فکی می شود. بخش های مهم مرتبط با ریشه دندان عبارتند از:

کانال ریشه

بسته به نوع دندان، ریشه می تواند یک یا چند کانال داشته باشد. یعنی ریشه منشعب شده و در داخل هر شاخه آن یک کانال بسیار باریک وجود دارد. این کانال ها حاوی پالپ یا مغز دندان هستند. زمانی که صحبت از درمان ریشه یا Root Canal  Treatment  می شود منظور انجام درمان روی همین کانال ها به منظور برداشتن پالپ آلوده است.

سمنتوم

این ماده استخوان مانند که سمنت نیز نامیده می شود، ریشه دندان را می پوشاند. به رباط پریودنتال متصل است.

رباط پریودنتال

رباط پریودنتال از بافت همبند و فیبر کلاژن ساخته شده است. هم شامل اعصاب و هم رگ های خونی است. همراه با سمنت، رباط پریودنتال، دندان ها را به حفره های دندان متصل می کند.

اعصاب و عروق خونی

رگ های خونی رباط پریودنتال را با مواد مغذی تامین می کنند، در حالی که اعصاب به کنترل میزان نیرویی که هنگام جویدن استفاده می شود کمک می کند.

استخوان آلوئولار

 استخوان نگهدارنده دندان که به آن استخوان آلوئولار نیز می‌گویند، استخوانی است که حفره‌های دندان را در بر گرفته و ریشه‌های دندان را احاطه کرده است. دندان ها را در جای خود نگه می دارد.

درمان ریشه دندان یا عصب کشی چیست؟

بسیاری از افراد ممکن است حداقل یک بار درمان ریشه را تجربه کرده باشند و معمولا افرادی که به این مرحله می‌رسند قطعنا درد دندان را تحمل کرده‌اند. درمان ریشه دندان یک درمان تکنیکی و نیازمند مهارت است.

درمان ریشه دندان به درمان دندان‌هایی که پوسیدگی آنها وسیع است و به عصب دندان رسیده است گفته می‌شود. این درمان با خارج کردن عصب دندان، تمیز کردن و شکل دادن به فضای کانال و در نهایت پر کردن دندان صورت می‌گیرد.

هدف از درمان ریشه دندان از بین بردن درد و عفونت درون دندان و همچنین حفظ دندان به جای کشیدن و جایگزین کردن دندان مصنوعی است. همانطور که گفته شد تعداد کانال‌ها در دندان‌ها متفاوت است ولی روند کلی درمان برای همه دندان‌ها یکی است. درمان ریشه دندان بنا به سختی کار معمولا نیازمند یک یا دو جلسه ملاقات با دندانپزشک می‌باشد.

مراحل درمان عصب کشی دندان چیست؟

اولین گام برای درمان ریشه دندان بی حسی موضعی است. پس از اینکه ناحیه مورد نظر در دهان و لثه بیمار بی حس شد دندان مورد نظر به وسیله یک ورقه از جنس لاستیک بسیار نازک به نام (Rubber Dam) از سایر دندان‌ها و بافت‌های دهان جدا می‌شود.

علت این که دندان مورد درمان را از سایر دندان‌ها جدا می‌شود، این است که از ورود بزاق و باکتری‌های موجود در دهان به داخل دندان مورد نظر جلوگیری شود. در مرحله بعد دندانپزشک تمام پوسیدگی‌ها، ترمیم‌ها و شکستگی‌ها را توسط ابزار دندانپزشکی بر می‌دارد. بعد از برداشتن این موارد دندانپزشک به ریشه دندان دسترسی پیدا می‌کند و تمام پالپ ملتهب به همراه باکتری‌ها و سایر محتویات کانال، از داخل کانال ریشه خارج می‌شود.

در این مرحله برای از بین بردن میکروب‌ها و بقایای سلولی آنها از محلول‌های ضد میکروبی استفاده می‌شود. بعد در مرحله بعد کانال‌های موجود در هر دندان با مواد مخصوصی که برای پر کردن ریشه دندان است پر می‌شود. مواد مورد استفاده برای پر کردن دندان گوتاپرکا نام دارد. در نهایت مسیر دسترسی به کانال در تاج دندان پر شده و در اکثر موارد دندان مورد نظر روکش می‌شود.

آیا درمان ریشه دندان درد دارد؟

باور عمومی افراد بر این است که درمان ریشه با درد همراه است. همانطور که گفته شد دندانپزشک برای درمان ریشه دندان از بی حسی موضعی استفاده می‌کند بنابراین در حین درمان بیمار دردی را احساس نمی‌کند. در بسیاری از موارد بعد پایان درمان ریشه و از بین رفتن اثر بی حسی ناحیه مورد درمان به مدت چند روز دردناک بوده و باعث آزردگی بیمار می‌شود.

علت این درد به علت حجم کار انجام شده، خروج ذرات ریز بافت دندانی به داخل بافت استخوانی، التهاب در بافت نگهدارنده اطراف دندان و مشکلاتی از این قبیل است. این دردها با مسکن‌های معمولی که توسط پزشک تجویز می‌شوند تسکین می‌یابند.

اما اگر درد ناحیه مورد درمان بسیارز زیاد باشد و بعد از چند روز از بین نرود، حتما باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا معاینه مجدد و بررسی‌های لازم برای یافتن علت درد و تسکین آن صورت بگیرد.

مراقبت‌های بعد از درمان ریشه دندان به چه صورت است؟

پس از درمان ریشه دندان عصب کشی شده را مانند سایر دندان‌ها تمیز کرده و توصیه‌های پزشک را برای گرفتن نتیجه مطلوب انجام دهید. در اینجا به مواردی از مراقبت‌های بعد از درمان ریشه دندان اشاره می‌کنیم.

• تا 2 ساعت بعد از درمان ریشه دندان از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید
• مسواک زدن دندان ها را به صورت مرتب روزی دو مرتبه و حداقل 2 دقیقه فراموش نکنید
• آنتی بیوتیک و داروهای تجوز شده توسط پزشک به طور کامل استفاده شوند
• دندانی که درمان ریشه شده است شکننده است و باید حتما روکش شود
• برای تمیزکردن میان دندان ها از نخ دندان استفاده کنید.
• پس از درمان ریشه دندان شاهد ایجاد التهاب در اطراف ریشه دندان و متعاقبا درد هستیم این علائم طبیعی بوده و پس از گذشت مدتی بهبود می‌یابد و برای تسکسن درد و التهاب مصرف مسکن توصیه می‌شود.
• در صورت بروز علائمی چون آبسه دندانی، تب، بی حالی و اشکال در بلع در اولین فرصت به دندانپزشک خود مراجعه کرده تا اقدامات درمانی لازم بعمل آید.