علت خشکی دهان در شب؛ چرا دهان‌تان نیمه‌شب مثل چوب خشک می‌شود؟

خشکی دهان در شب، مشکلی است که بسیاری از افراد تجربه می‌کنند، اما کمتر کسی از علت‌های واقعی آن مطلع است. این حالت ناخوشایند نه‌تنها خواب راحت شما را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر در سلامت دهان و بدن باشد.

در این مقاله از دندانپزشکی شبانه روزی تاج، به‌صورت علمی و با زبانی ساده به بررسی علت خشکی دهان در شب خواهیم پرداخت و پاسخ همه پرسش‌های احتمالی شما را خواهیم داد. پس تا انتهای این متن با ما همراه باشید.

خشکی دهان چیست و چرا در شب شایع‌تر است؟

خشکی دهان یا اگزوستوما، به‌طور ساده به معنای کاهش ترشح بزاق در دهان است که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی اتفاق بیفتد. بزاق دهان، مایعی شفاف و بی‌رنگ است که نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا می‌کند. این مایع ارزشمند، علاوه بر مرطوب نگه داشتن دهان، وظایف حیاتی دیگری نیز بر عهده دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نقش‌های بزاق در سلامت دهان و دندان اشاره می‌کنم:

• محافظت از دندان‌ها در برابر پوسیدگی: بزاق حاوی موادی است که به خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌های دهان کمک می‌کند. این اسیدها می‌توانند مینای دندان را تخریب کرده و باعث پوسیدگی شوند. بزاق همچنین حاوی مواد معدنی است که به ترمیم مینای دندان آسیب‌دیده کمک می‌کند.
• جلوگیری از رشد باکتری‌ها: بزاق حاوی آنتی‌بادی‌ و آنزیم‌هایی است که به مبارزه با باکتری‌ها و سایر میکروب‌های موجود در دهان کمک می‌کنند. این امر از تشکیل پلاک و جرم روی دندان‌ها و بروز بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند.
• تسهیل در جویدن، بلع و هضم غذا: بزاق به مرطوب کردن غذا کمک می‌کند و باعث می‌شود که جویدن و بلعیدن غذا آسان‌تر شود. همچنین، بزاق حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم کربوهیدرات‌ها کمک می‌کنند.
• حفظ تعادل pH دهان: بزاق به حفظ تعادل pH دهان کمک می‌کند. pH مناسب دهان برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها ضروری است.
• تسکین درد و تسریع بهبود زخم‌ها: بزاق حاوی موادی است که به تسکین درد و تسریع بهبود زخم‌های دهانی کمک می‌کند.
• کمک به حس چشایی: بزاق به حل شدن مواد غذایی و در نتیجه، احساس طعم کمک می‌کند.

به طور خلاصه، بزاق دهان مانند یک سپر محافظتی عمل می‌کند و از دندان‌ها و لثه‌ در برابر آسیب‌ها و بیماری‌ها محافظت می‌کند.

چرا شب‌ها بیشتر احساس خشکی دهان می‌کنیم؟ بررسی 7 دلیل علمی

علت خشکی دهان در شب این است که بدن به‌طور طبیعی هنگام خواب فعالیت کمتری دارد. در نتیجه، میزان ترشح بزاق کاهش می‌یابد. اما برای برخی افراد، این کاهش ممکن است به حدی برسد که دهان کاملاً خشک شود. این مشکل به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که در ادامه به صورت دقیق به بررسی 7 دلیل علمی آن می‌پردازیم.

1. تنفس از راه دهان؛ دشمن خاموش خواب شما

تنفس دهانی یکی از دلایل شایع خشکی دهان است. این حالت معمولاً به دلیل گرفتگی بینی یا عادت‌های نادرست در خواب رخ می‌دهد. جریان مداوم هوا از دهان موجب تبخیر سریع رطوبت می‌شود.

علل رایج تنفس دهانی:

• سینوزیت یا آلرژی
• انحراف تیغه بینی
• آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)
• عادت‌های رفتاری

چطور بفهمیم شب‌ها از راه دهان نفس می‌کشیم؟

• بیدارشدن با دهان خشک
• گلودرد یا ترک لب‌ها
• خر و پف شدید
• بوی بد دهان

بطور خلاصه، اگر شب‌ها دهان شما خشک است، ممکن است تنفس دهانی مقصر اصلی باشد. در این مواقع مشورت با پزشک برای بررسی آپنه خواب یا مشکلات بینی ضروری است.

2. استفاده از داروها؛ آیا قرص‌هایی که مصرف می‌کنید علت خشکی دهان در شب است؟

بیش از 400 نوع دارو می‌توانند موجب خشکی دهان شوند. داروهای آنتی‌هیستامین، دیورتیک‌ها (قرص‌های ادرارآور) و داروهای فشار خون از شایع‌ترین‌ها هستند.

چطور داروها باعث خشکی دهان می‌شوند؟

داروها با کاهش تولید بزاق یا تأثیر روی سیستم عصبی می‌توانند خشکی دهان ایجاد کنند. اثر این داروها معمولاً در شب بیشتر احساس می‌شود.

نمونه‌هایی از داروهای شایع علت خشکی دهان
نوع دارو	مثال‌ها
آنتی‌هیستامین‌ها	لوراتادین، دیفن‌هیدرامین
داروهای فشار خون	متوپرولول، آملودیپین
ضدافسردگی‌ها	فلوکستین، سرترالین

اگر احتمال می‌دهید که دارویی که مصرف می‌کنید علت خشکی دهان و تشنگی و ادرار زیاد است، با پزشک مشورت کنید. تغییر دوز یا نوع دارو ممکن است مشکل را حل کند.

3. دیابت؛ علت خشکی دهان و تکرر ادرار در شب

افراد مبتلا به دیابت معمولاً از خشکی دهان رنج می‌برند. دیابت به دلایل مختلفی می‌تواند باعث خشکی دهان شود. یکی از دلایل اصلی، آسیب به اعصاب خودکار است که مسئول کنترل ترشح بزاق هستند. دیابت با آسیب رساندن به این اعصاب، باعث کاهش تولید بزاق می‌شود. همچنین، افزایش قند خون در افراد دیابتی می‌تواند باعث کشیده شدن آب از سلول‌ها به خون شده و در نتیجه، بدن را دچار کم‌آبی کند.

کم‌آبی نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در خشکی دهان است. علاوه بر این، برخی از داروهای مورد استفاده برای کنترل دیابت نیز می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.

علائم خشکی دهان ناشی از دیابت چیست؟

• خشکی شدید دهان در شب
• احساس تشنگی مداوم
• عفونت‌های دهانی مکرر
• برفک دهان

اگر دیابت دارید و خشکی دهان را تجربه می‌کنید، کنترل دقیق قند خون می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

4. آپنه خواب و خشکی دهان؛ زنگ خطری برای سلامتی

آپنه خواب نوعی اختلال تنفسی است که موجب قطع موقت تنفس در خواب می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به آپنه خواب، از خشکی دهان شکایت دارند.

چگونه آپنه خواب باعث خشکی دهان می‌شود؟

• نفس‌کشیدن دهانی به‌دلیل انسداد راه‌های هوایی
• کاهش اکسیژن‌رسانی به غدد بزاقی

علائم شایع خشکی دهان در شب ناشی از آپنه خواب عبارتند از:

• خروپف بلند
• احساس خستگی بعد از خواب
• بیدار شدن با دهان خشک

در نتیجه علت خشکی دهان در شب می‌تواند آپنه خواب باشد. اگر این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

5. اختلال در عملکرد غدد بزاقی؛ نقش کلیدی این غدد در رطوبت دهان

غدد بزاقی مسئول تولید بزاق هستند. هرگونه اختلال در عملکرد این غدد می‌تواند موجب خشکی دهان شود. این اختلالات ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

• سندروم شوگرن: یک بیماری خودایمنی که به غدد بزاقی آسیب می‌زند.
• آسیب به غدد بزاقی: ناشی از پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن.
• عفونت‌ها: بیماری‌هایی مانند اوریون که به غدد بزاقی حمله می‌کنند.

علائم خشکی دهان در شب ناشی از اختلال غدد بزاقی:

• خشکی شدید دهان حتی در طول روز
• دشواری در بلع یا صحبت‌کردن
• افزایش خطر پوسیدگی دندان
• تلخی دهان

ممکن است علت خشکی دهان در شب شما به سبب عملکرد نادرست  غدد بزاقی باشد. در نهایت، بررسی پزشکی و آزمایشات دقیق برای تشخیص علت ضروری است.

6. رژیم غذایی و کمبود آب؛ علت خشکی دهان در شب

رژیم غذایی و میزان آبی که در طول روز مصرف می‌کنید، تأثیر زیادی بر رطوبت دهان شما دارد. مصرف بیش‌ازحد غذاهای شور، تند یا اسیدی می‌تواند خشکی دهان را تشدید کند. همچنین، کمبود آب بدن یکی از شایع‌ترین دلایل خشکی دهان در شب است.

عوامل مرتبط با رژیم غذایی:

• مصرف زیاد کافئین و الکل
• غذاهای سرشار از نمک یا شکر
• کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین A و B

چطور بفهمیم خشکی دهان ناشی از کمبود آب است؟

• تشنگی مداوم
• ادرار تیره‌رنگ
• کاهش انرژی و خستگی

نوشیدن آب کافی و اجتناب از غذاهای شور و کافئین‌دار می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در کاهش خشکی دهان در شب داشته باشد.

7. اضطراب و استرس؛ علت خشک شدن دهان و تپش قلب

استرس و اضطراب می‌توانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم علت خشکی دهان در شب باشد. در مواقع استرس، بدن با فعال‌کردن سیستم عصبی سمپاتیک، تولید بزاق را کاهش می‌دهد. همچنین، بسیاری از افراد در شرایط استرس تمایل به تنفس دهانی پیدا می‌کنند که این خود خشکی دهان را تشدید می‌کند.

علائم مرتبط با خشکی دهان ناشی از استرس:

• خشکی دهان در طول شب و روز
• فشردن دندان‌ها هنگام خواب
• احساس تنگی در قفسه سینه

چطور استرس را کاهش دهیم؟

• انجام تمرینات مدیتیشن یا یوگا
• تنظیم برنامه خواب
• مشورت با روان‌درمانگر

کنترل استرس و اضطراب می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کاهش خشکی دهان در شب داشته باشد.

چه بیماری هایی باعث خشکی دهان میشود؟

خشکی دهان یا اگزوستوما، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلفی باشد. برخی از بیماری‌هایی که با خشکی دهان در ارتباط هستند عبارتند از:

• بیماری‌های خود ایمنی: بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن، لوپوس و آرتریت روماتوئید می‌توانند به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث خشکی دهان شوند.
• دیابت: دیابت با آسیب رساندن به اعصاب و عروق خونی می‌تواند باعث کاهش تولید بزاق شود.
• بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی مانند پارکینسون و آلزایمر می‌توانند بر سیستم عصبی کنترل‌کننده تولید بزاق تأثیر بگذارند.
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها مانند HIV و ایدز می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.
• بیماری‌های غدد درون ریز: بیماری‌های تیروئید و کم‌کاری پاراتیروئید نیز می‌توانند با خشکی دهان همراه باشند.
• بیماری‌های گوارشی: بیماری‌هایی مانند رفلاکس اسید و بیماری کرون می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.

توجه: این لیست کامل نیست و بیماری‌های دیگری نیز ممکن است باعث خشکی دهان شوند. اگر شما با مشکل خشکی دهان مواجه هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن تشخیص داده شود و درمان مناسب برای شما تجویز شود.

چگونه خشکی دهان در شب را درمان کنیم؟

خشکی دهان در شب مشکلی است که می‌تواند خواب شما را مختل کند و در صورت تداوم، بر سلامت دهان و دندان تأثیر منفی بگذارد. خوشبختانه، این مشکل قابل مدیریت است و با ترکیب روش‌های خانگی و درمان‌های پزشکی می‌توان آن را کنترل کرد. در این بخش، دو رویکرد اصلی، یعنی  درمان خانگی  و  درمان پزشکی  را بررسی می‌کنیم.

 1. درمان خانگی خشکی دهان

درمان‌های خانگی معمولاً برای کاهش علائم خفیف یا جلوگیری از تشدید خشکی دهان مؤثر هستند. با تغییر سبک زندگی و ایجاد عادات سالم، می‌توانید تا حد زیادی این مشکل را کاهش دهید.

الف) مصرف مایعات کافی: نوشیدن آب در طول روز و قبل از خواب می‌تواند رطوبت دهان شما را حفظ کند. همچنین، نوشیدن آب هنگام بیدارشدن از خواب می‌تواند به تسکین خشکی دهان کمک کند.

ب) استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز: اگر هوای خانه یا اتاق خواب شما خشک است، دستگاه‌های رطوبت‌ساز می‌توانند رطوبت محیط را افزایش دهند و مانع از خشک‌شدن دهان شوند.

 پ) اجتناب از مصرف مواد محرک: مصرف کافئین، الکل و سیگار می‌تواند ترشح بزاق را کاهش دهد. کاهش یا حذف این مواد از برنامه روزانه‌تان می‌تواند تاثیر مثبتی بر رفع خشکی دهان داشته باشد.

ت) تغییر در رژیم غذایی: از خوردن غذاهای شور، تند و اسیدی که خشکی دهان را تشدید می‌کنند، خودداری کنید. مصرف میوه‌ها و سبزیجات آبدار، مانند خیار و هندوانه، را در برنامه غذایی خود افزایش دهید.

ث) تحریک ترشح بزاق: جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آبنبات بدون قند می‌تواند به تحریک غدد بزاقی کمک کند. استفاده از گیاهان دارویی مانند زنجبیل نیز به ترشح بزاق کمک می‌کند. درصورتیکه خشکی دهان باعث ایجاد بوی بد در دهان‌تان شده باشد می‌توانید از انواع خوشبو کننده دهان استفاده کنید.

درمان‌های خانگی، اگرچه ساده هستند، اما در بسیاری از موارد می‌توانند علائم خشکی دهان را کاهش دهند. اگر علائم شما خفیف است یا ناشی از عوامل محیطی و سبک زندگی است، این روش‌ها انتخابی عالی برای شروع درمان هستند.

2. درمان پزشکی خشکی دهان

اگر خشکی دهان شما شدید است یا با روش‌های خانگی بهبود نمی‌یابد، احتمالاً به درمان‌های تخصصی‌تر نیاز خواهید داشت. در این حالت، مراجعه به پزشک یا دندان‌پزشک ضروری است

 الف) بررسی و تغییر داروها: بسیاری از داروها می‌توانند موجب خشکی دهان شوند. پزشک شما ممکن است دوز دارو را تنظیم کرده یا جایگزین مناسبی پیشنهاد کند.

 ب) استفاده از بزاق مصنوعی: دهان‌شویه‌ها و اسپری‌های بزاق مصنوعی که بدون نسخه در دسترس هستند، می‌توانند به حفظ رطوبت دهان کمک کنند. این محصولات به‌ویژه برای افرادی که به دلیل بیماری‌های مزمن مانند سندروم شوگرن خشکی دهان دارند، مفید هستند.

 پ) درمان مشکلات زمینه‌ای: خشکی دهان ممکن است ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت، آپنه خواب یا سندروم شوگرن باشد. درمان این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند:

• درمان دیابت با کنترل قند خون
• درمان آپنه خواب با استفاده از دستگاه CPAP یا سایر روش‌های تنفسی

 ت) تحریک غدد بزاقی با دارو: پزشکان ممکن است داروهایی مانند  پیلوکارپین  یا  سالوژن  را تجویز کنند که با تحریک غدد بزاقی، تولید بزاق را افزایش می‌دهند.

 ث) درمان‌های دندان‌پزشکی: خشکی دهان می‌تواند خطر پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهانی را افزایش دهد. دندان‌پزشکان با ارائه درمان‌های پیشگیرانه مانند فلورایدتراپی یا ترمیم پوسیدگی‌ها، می‌توانند از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند. همچنین اگر دهان‌تان بوی بدی می‌دهد می‌توانید اسم قرص برای رفع بوی بد دهان را آموخته و تهیه کنید.

درمان خشکی دهان در خواب با کمک روش‌های پزشکی به‌ویژه برای موارد شدید یا مزمن خشکی دهان ضروری هستند. اگر خشکی دهان شما نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای است، این روش‌ها بهترین گزینه برای مدیریت و کنترل وضعیت شما خواهند بود.

چه زمانی باید بخاطر خشکی دهان در شب به پزشک مراجعه کنیم؟

خشکی دهان در بسیاری از موارد قابل‌کنترل است، اما اگر با علائم زیر مواجه شدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• خشکی شدید و مداوم دهان حتی در طول روز
• درد یا زخم در دهان
• تغییرات در حس چشایی
• مشکلات مکرر در بلع یا صحبت کردن

پزشک با بررسی سابقه پزشکی شما، انجام معاینه فیزیکی و در برخی موارد آزمایش‌های اضافی مانند آزمایش خون، به تشخیص علت خشکی دهان شما کمک خواهد کرد. پس از تشخیص علت، پزشک درمان مناسب را برای شما تجویز خواهد کرد.

درمان پزشکی خشکی دهان همراه با متخصصان کلینیک دندانپزشکی تاج

در بسیاری از مواقع خشکی دهان به دلیل بیماری‌ها یا مسائل دهان  دندان است. به همین دلیل یکی از اولین اقدامات در زمینه درمان خشکی دهان، بررسی وضعیت سلامت دهان و دندان است. کلینیک دندانپزشکی شبانه ‌روزی تاج آماده است تا شما را در مسیر درمان و بهبود سلامت دهان و دندان همراهی کند. تیم متخصص ما در کلینیک تاج با استفاده از جدیدترین روش‌ها و تکنیک‌های درمانی، به شما کمک می‌کند تا نه تنها از خشکی دهان رهایی یابید، بلکه به‌طور کلی از سلامت دهانی بهتری برخوردار شوید.

برای مشاوره و تعیین وقت ملاقات، با ما تماس بگیرید:

• تلفن: 02191304790
• آدرس: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهار راه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه، پلاک ۲
• صفحه اینستاگرام کلینیک دندانپزشکی تاج

فراموش نکنید که علت خشکی دهان در شب هرگز نباید نادیده گرفته شود. رسیدگی به این مشکل می‌تواند سلامت کلی بدن شما را نیز تضمین کند.

درمان خشکی دهان راهی به‌سوی خواب آرام‌تر

خشکی دهان در شب، اگرچه در نگاه اول مشکل ساده‌ای به‌نظر می‌رسد، می‌تواند ناشی از دلایل پیچیده‌ای باشد. از تنفس دهانی و آپنه خواب گرفته تا دیابت و استرس، هرکدام از این عوامل نیاز به بررسی دقیق و راه‌حل مناسب دارند. با رعایت نکاتی مانند بررسی وضعیت سلامت دهان و دندان، بیماری‌های مرتبط مانند دیابت و در صورت نیاز، مشورت با پزشک یا دندان‌پزشک، می‌توانید این مشکل را کنترل کرده و خوابی آرام‌تر را تجربه کنید.

سوالات متداول درباره علت خشکی دهان در شب

1. خشکی دهان در شب چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم اصلی شامل احساس خشکی و چسبندگی در دهان، گلودرد هنگام بیدارشدن، ترک‌خوردگی لب‌ها، دشواری در بلع و گاهی بوی بد دهان است.

2. چرا خشکی دهان بیشتر در شب رخ می‌دهد؟

در شب، تولید بزاق به‌صورت طبیعی کاهش می‌یابد. عواملی مانند تنفس دهانی، مصرف برخی داروها یا بیماری‌هایی نظیر دیابت می‌توانند این کاهش را تشدید کنند.

3. کدام بیماری‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان در شب شوند؟

دیابت، سندروم شوگرن، آپنه خواب، آلرژی‌ها و عفونت‌های سینوسی می‌توانند از بیماری‌های مرتبط با خشکی دهان باشند.

4. چه داروهایی می‌توانند علت خشکی دهان باشند؟

آنتی‌هیستامین‌ها، دیورتیک‌ها (قرص‌های ادرارآور)، داروهای ضدافسردگی و داروهای فشار خون از شایع‌ترین داروهایی هستند که منجر به خشکی دهان می‌شوند.

5. چطور خشکی دهان در شب را کاهش دهیم؟

نوشیدن آب کافی قبل از خواب، استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ساز، رعایت بهداشت دهان و دندان و درمان مشکلات تنفسی مانند گرفتگی بینی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

6. آیا خشکی دهان در شب خطرناک است؟

اگرچه این مشکل معمولاً قابل‌مدیریت است، اما خشکی مداوم دهان می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان، عفونت‌های دهانی و مشکلات در بلع یا گفتار شود.

7. کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان میشود؟

کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین A، ویتامین‌های گروه B و ویتامین D می تواند به طور غیر مستقیم بر سلامت دهان و دندان تاثیر گذاشته و در برخی موارد به خشکی دهان کمک کند.

8. چه زمانی باید برای خشکی دهان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر خشکی دهان شدید، مداوم و همراه با علائمی مانند زخم‌های دهانی، تغییر در حس چشایی یا مشکلات جدی در بلع باشد، باید به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید.