رابطه سردرد و دندان درد؛ چرا این دو به هم وصل‌اند و چطور درمان می‌شوند؟

حتما برایتان پیش آمده که یکباره، درد دندان به سرتان بزند؟ این پدیده که در نگاه اول ممکن است عجیب به نظر برسد، ریشه‌های عمیقی در سیستم عصبی بدن ما دارد. رابطه سردرد و دندان درد نه تنها یک تصادف نیست، بلکه نتیجه ارتباطات پیچیده‌ای است که بین اعصاب و عروق خونی سر و دهان ما وجود دارد.

این دو درد، یعنی سردرد و دندان درد، اغلب دست به دست هم می‌دهند و زندگی روزمره را مختل می‌کنند. در این مطلب از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی تاج، قصد داریم به بررسی رابطه سردرد و دندان درد، علل شایع آن و بهترین روش‌های درمانی و پیشگیری بپردازیم. درک این ارتباط می‌تواند به ما کمک کند تا منبع اصلی درد را شناسایی کنیم و به دنبال درمان مناسب باشیم.

رابطه سردرد و دندان درد؛ چرا این دو به هم وصل‌اند؟

رابطه سردرد و دندان درد خیلی نزدیک‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید! دلیلش این است که سر و دهان ما پر از اعصاب و رگ‌های خونی در هم تنیده است. یک عصب مهم به نام عصب سه‌قلو (Trigeminal Nerve) وجود دارد که وظیفه‌اش رساندن پیام‌های حسی از صورت، لثه‌ها و دندان‌ها به مغز است.

حالا تصور کنید یکی از دندان‌هایتان مشکل پیدا کرده است، مثلا پوسیده، عفونت کرده یا حتی شکسته است. وقتی این اتفاق می‌افتد، عصب سه‌قلو تحریک می‌شود. این تحریک باعث می‌شود درد از دندان شروع شود، اما چون این عصب به قسمت‌های دیگر سر هم متصل است، مغز ممکن است آن درد را در جایی غیر از دندان، یعنی در سر شما احساس کند. به این پدیده «درد ارجاعی» می‌گویند. به همین سادگی، یک دندان درد می‌تواند تمام سر شما را درگیر کند و رابطه سردرد و دندان درد را به وضوح نشان دهد.

علت‌های رابطه سردرد و دندان درد؛ مشکل از کجا است؟

گاهی اوقات سردرد شما ریشه‌ای عمیق در دهانتان دارد. رابطه سردرد و دندان درد معمولا با مشکلات دندانی مشخصی شروع می‌شود که می‌توانند سیگنال‌های درد را به سمت سر ارسال کنند. در ادامه، به شایع‌ترین این دلایل می‌پردازیم تا بفهمید چرا ممکن است سرتان به خاطر دندانتان درد بگیرد.

1. عفونت دندان؛ وقتی چرک، سردرد می‌آورد

عفونت دندان یکی از اصلی‌ترین دلایل سردرد ناشی از عفونت دندان است. وقتی عفونت در دندان شما شدید می‌شود، ممکن است به شکل آبسه (کیسه چرک) ظاهر شود. این آبسه می‌تواند باعث درد شدید و ضربان‌دار در دندان، تورم در صورت و حتی پخش شدن درد به گوش یا گردنتان شود.

در صورت وجود آبسه، به وضوح می‌توان گفت که عفونت دندان به سر می‌زند. چرا؟ چون باکتری‌ها و التهاب می‌توانند از طریق مسیرهای عصبی و رگ‌های خونی به قسمت‌های دیگر سر برسند و سردردهای شدیدی را ایجاد کنند.

2. مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی؛ درد فک که به سر می‌رسد

مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ) همان مفصلی است که فک شما را به جمجمه وصل می‌کند و به شما امکان جویدن و صحبت کردن می‌دهد. وقتی این مفصل مشکل پیدا می‌کند یا دچار اختلال می‌شود، می‌تواند باعث درد در فک، گوش، سر و حتی دندان‌ها شود.

درد همزمان گوش و دندان و سر اغلب یکی از نشانه‌های رایج مشکلات TMJ است. این مشکل خصوصا در افرادی که زیاد دندان قروچه می‌کنند، دیده می‌شود. دلیلش هم این است که فشار زیادی به این مفصل وارد می‌شود. برای کاهش این نوع درد، گاهی پزشک ممکن است قرص ولتادک برای دندان درد را تجویز کند که به تسکین التهاب و درد کمک می‌کند.

3. دندان قروچه؛ فشاری که سردرد می‌آورد

دندان قروچه یعنی اینکه شما ناخواسته دندان‌هایتان را روی هم فشار دهید یا به هم بسایید. چنین عارضه‌ای به خصوص در خواب رخ می‌دهد. این کار فشار بسیار زیادی به عضلات فک و مفصل TMJ وارد می‌کند. نتیجه این فشار می‌تواند سردردهای تنشی باشد، به خصوص در نواحی گیجگاه و پیشانی و البته دندان درد هم به دنبال آن می‌آید.

4. پوسیدگی دندان و دندان‌های شکسته؛ درد مستقیم به سر

پوسیدگی‌های عمیق دندان و دندان‌های شکسته می‌توانند به بخش حساس و زنده دندان (پالپ) که پر از عصب است، آسیب بزنند. وقتی این بخش تحریک یا عفونی می‌شود، درد شدیدی ایجاد می‌کند. این درد می‌تواند به طور مستقیم به سر منتقل شود و رابطه سردرد و دندان درد را به نمایش بگذارد.

5. دندان‌های عقل نهفته؛ وقتی جای دندان، سردرد می‌شود

دندان‌های عقل نهفته دندان‌هایی هستند که به درستی در نیامده‌اند و در استخوان فک گیر می‌کنند. این وضعیت می‌تواند باعث درد، التهاب و عفونت در لثه و استخوان اطراف دندان شود. درنتیجه، این درد و التهاب می‌تواند به راحتی به نواحی دیگر سر پخش شود و سردرد را به همراه داشته باشد.

6. نامرتبی دندان‌ها؛ گاز گرفتن اشتباه، سردرد درست می‌کند

نامرتبی دندان‌ها یا «بایت بد» یعنی اینکه دندان‌های بالا و پایین شما به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند. این مشکل باعث می‌شود که هنگام جویدن، فشار به صورت نامتوازن روی فک و عضلات آن وارد شود. این فشار اضافی می‌تواند عضلات فک را خسته کند و در نهایت منجر به سردرد شود.

مدیریت درد؛ چطور با سردرد و دندان درد کنار بیاییم؟

وقتی رابطه سردرد و دندان درد سراغتان می‌آید، قطعا به دنبال راهی برای آرام کردن درد هستید. هم می‌توانید در خانه اقداماتی انجام دهید و هم باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل اصلی حل شود. در اینجا، هر دو روش را به سادگی برایتان توضیح می‌دهیم:

1. درمان خانگی؛ تسکین موقت سردرد ناشی از دندان درد

روش‌های خانگی برای کاهش درد در کوتاه‌مدت مفید هستند، اما یادتان باشد که جای مراجعه به دندانپزشک را نمی‌گیرند و فقط تا زمان رسیدن به دندانپزشکی، به شما کمک می‌کنند تا اوضاع را بهتر تحمل کنید:

مسکن‌های ساده؛ درد را آرام کنید

می‌توانید از داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. این داروها به صورت موقت می‌توانند درد دندان و سردرد شما را کم کنند. همیشه دستورالعمل روی بسته‌بندی دارو را بخوانید و هرگز بیشتر از دوز توصیه شده مصرف نکنید. اگر به دنبال گزینه‌های قوی‌تر با تجویز پزشک هستید، کتورولاک برای دندان درد نیز ممکن است توصیه شود.

کمپرس سرد؛ ورم و درد را بخوابانید

یک کیسه یخ یا کمپرس سرد را داخل حوله بپیچید و روی قسمتی از صورت که درد می‌کند (از بیرون) بگذارید. این کار به کاهش تورم و بی‌حس شدن موقتی ناحیه دردناک کمک می‌کند. می‌توانید این کار را برای 15 تا 20 ثانیه، چند بار در روز تکرار کنید.

بالا نگه داشتن سر؛ فشار را کم کنید

وقتی دراز می‌کشید یا می‌خوابید، از یک بالش اضافه استفاده کنید تا سرتان کمی بالاتر قرار بگیرد. این کار باعث می‌شود خون کمتری به سمت سر جریان پیدا کند و فشار روی ناحیه دردناک کمتر شود که می‌تواند به کم شدن درد و تورم کمک کند.

دهانشویه آب نمک؛ ضدعفونی طبیعی

یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید و با آن دهان خود را بشویید. آب نمک می‌تواند به کاهش التهاب لثه‌ها، شستشوی ذرات غذا و از بین بردن برخی باکتری‌ها در دهان کمک کند. این کار را می‌توانید چند بار در روز انجام دهید.

پرهیز از غذاهای سفت؛ به دندان‌هایتان استراحت دهید

تا زمانی که دندان درد دارید، از خوردن غذاهای خیلی سفت، چسبناک، خیلی گرم یا خیلی سرد خودداری کنید. غذاهای نرم‌تر و ولرم، فشار کمتری به دندان‌ها و فک شما وارد می‌کنند و اجازه می‌دهند کمی استراحت کنند و درد تشدید نشود.

یادتان باشد، راهکارهای خانگی فقط برای تسکین موقت درد هستند و درمان قطعی به حساب نمی‌آیند. درد دندان معمولا نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر است که حتما باید توسط دندانپزشک معاینه و درمان شود. نادیده گرفتن درد می‌تواند منجر به مشکلات بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شود. پس در اولین فرصت به کلینیک دندانپزشکی تاج مراجعه کنید تا علت اصلی سردرد و دندان درد شما بررسی و درمان شود.

2. درمان‌های دندانپزشکی؛ راه‌حل اصلی رابطه سردرد و دندان درد

برای درمان سردرد و دندان درد به صورت ریشه‌ای و دائمی، باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. او با بررسی دقیق مشکل اصلی را پیدا و درمان می‌کند:

پر کردن دندان؛ برای پوسیدگی‌های کوچک

اگر علت درد شما یک پوسیدگی ساده در دندان باشد، دندانپزشک قسمت پوسیده را با دقت برمی‌دارد و آن را با مواد مخصوص پر می‌کند تا دندان دوباره سالم و محکم شود.

عصب‌کشی؛ وقتی عفونت عمیق است

اگر عفونت دندان خیلی شدید باشد و به بخش داخلی و حساس دندان (پالپ) که حاوی اعصاب و رگ‌های خونی است رسیده باشد، دندانپزشک ممکن است عصب‌کشی را پیشنهاد دهد. در این روش، بافت‌های عفونی یا آسیب‌دیده از داخل دندان خارج می‌شوند تا درد و عفونت به طور کامل از بین برود. در مواردی، برای کنترل التهاب قبل یا بعد از عصب‌کشی، ممکن است دگزامتازون برای دندان درد تجویز شود.

کشیدن دندان؛ آخرین راه‌حل

در برخی موارد که دندان به شدت آسیب‌دیده، غیرقابل ترمیم است یا عفونت آن با روش‌های دیگر درمان نمی‌شود، کشیدن دندان (خارج کردن آن) تنها راه‌حل باقی می‌ماند تا از گسترش مشکل جلوگیری شود.

نایت‌گارد (محافظ شبانه)؛ برای دندان قروچه

اگر دندان‌هایتان را به هم می‌فشارید یا می‌سایید (که به آن دندان قروچه می‌گویند)، دندانپزشک می‌تواند یک محافظ پلاستیکی شفاف و مخصوص به نام نایت‌گارد برایتان بسازد. این وسیله را شب‌ها در دهان می‌گذارید تا از دندان‌هایتان محافظت کند و فشار روی عضلات فک و مفصل را کاهش دهد.

درمان TMJ؛ مشکلات فک و سردرد

اگر درد شما ناشی از مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ) باشد، دندانپزشک یا متخصص فک و صورت می‌تواند درمان‌های مختلفی را پیشنهاد دهد. این درمان‌ها می‌تواند شامل تمرینات فیزیوتراپی فک، مصرف داروهای خاص برای آرام کردن عضلات و در موارد خیلی شدید و مقاوم به درمان، جراحی باشد.

رابطه سردرد و دندان درد و موارد جدی؛ توجه به شرایط ویژه

رابطه سردرد و دندان درد در شرایط خاص، مثل دوران بارداری، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و نیاز به دقت ویژه‌ای دارد. همچنین، گاهی اوقات این دردها می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر باشند که باید فورا پیگیری شوند.

• سردرد و دندان درد در بارداری: در دوران بارداری، بدن خانم‌ها تغییرات هورمونی زیادی را تجربه می‌کند. این تغییرات می‌توانند باعث شوند که لثه‌ها حساس‌تر و متورم‌تر شوند و به راحتی دچار التهاب یا عفونت گردند. وقتی لثه‌ها یا دندان‌ها عفونت می‌کنند یا ملتهب می‌شوند، این مشکل می‌تواند منجر به دندان درد و سپس سردرد شود؛ بنابراین، اگر باردار هستید و دچار سردرد یا دندان درد شدید، حتماً قبل از مصرف هرگونه دارو، با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند راهنمایی‌های لازم را برای درمان ایمن و مناسب ارائه دهند.
• درد چشم و دندان همراه با سردرد: گاهی اوقات، سردرد همراه با درد چشم و دندان ممکن است رخ دهد. این نوع درد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دیگر باشد که به دندان‌ها مرتبط است، مانند عفونت‌های سینوسی (سینوزیت) یا مشکلات عصبی. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. در مواردی که التهاب و درد شدید باشد، ممکن است پزشک دارویی مانند سلکوکسیب برای دندان درد را تجویز کند، اما همیشه باید با مشورت و تجویز پزشک مصرف شود.
• عوارض نادر اما خطرناک: در موارد بسیار نادر، یک عفونت دندان که درمان نشود، می‌تواند به عوارض بسیار جدی و خطرناکی منجر شود. یکی از این عوارض ترومبوز سینوس کاورنوس (Cavernous Sinus Thrombosis) است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که عفونت از دندان به رگ‌های خونی مغز گسترش پیدا کند و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. اگر سردرد شدید، تب بالا و مشکلات چشمی (مثل دوبینی یا ورم چشم) همراه با دندان درد دارید، حتما باید فوری به پزشک مراجعه کنید.

سلامت دندان‌ها و دهان شما بخش مهمی از سلامت کلی بدنتان است. نادیده گرفتن درد، مخصوصا وقتی رابطه سردرد و دندان درد واضح است، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. پس اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید یا نگرانی خاصی دارید، درنگ نکنید و حتما با دندانپزشک یا پزشک خود مشورت کنید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری کند.

پیشگیری و مراقبت؛ چطور از رابطه سردرد و دندان درد دور بمانیم؟

همیشه گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است و این حرف در مورد رابطه سردرد و دندان درد هم کاملا صدق می‌کند. با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید تا حد زیادی جلوی بروز همزمان این دو درد را بگیرید. بیایید ببینیم چطور می‌توانیم از خودمان مراقبت کنیم:

• بهداشت دهان و دندان: برای اینکه دندان‌هایتان سالم بمانند و دچار مشکل نشوند، باید بهداشت دهان و دندانتان را جدی بگیرید. این یعنی روزی دو بار با دقت مسواک بزنید، هر روز نخ دندان بکشید تا ذرات غذا و پلاک بین دندان‌ها پاک شوند و از دهانشویه مناسب هم استفاده کنید. این کارها باعث می‌شوند باکتری‌ها کمتر رشد کنند و احتمال پوسیدگی و عفونت دندان کاهش یابد.
• معاینات منظم دندانپزشکی: حتی اگر هیچ دردی ندارید، حتما هر شش ماه یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند مشکلات کوچکی را که ممکن است بعدا به دردسر تبدیل شوند، زودتر تشخیص دهد. تشخیص زودهنگام باعث می‌شود قبل از اینکه رابطه سردرد و دندان درد شکل بگیرد، جلوی آن را بگیرید. در صورتی که نیاز به جایگزینی دندان از دست رفته باشد، مشورت در مورد قیمت بهترین نوع ایمپلنت می‌تواند بخشی از برنامه‌ریزی برای سلامت بلندمدت دهان و دندان شما باشد.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند یکی از دلایل اصلی دندان قروچه (ساییدن دندان‌ها روی هم) باشد. دندان قروچه هم که خود عامل مهمی در ایجاد سردرد و دندان درد است. پس سعی کنید استرس خود را مدیریت کنید. تکنیک‌هایی مثل یوگا، مدیتیشن یا حتی پیاده‌روی ساده می‌توانند به آرامش شما کمک کنند و از فشار روی فک و دندان‌ها بکاهند.

با رعایت این نکات ساده و مراقبت‌های منظم، می‌توانید تا حد زیادی از بروز مشکلات دندانی که منجر به سردرد می‌شوند، جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که یک دهان سالم، به داشتن یک سردرد کمتر کمک می‌کند!

کلینیک دندانپزشکی تاج؛ آرامش از دندان تا سر

در کلینیک شبانه روزی دندانپزشکی تاج، ما به خوبی از رابطه سردرد و دندان درد آگاه هستیم. بسیاری از سردردهای مزمن یا ناگهانی، ریشه در مشکلات دندانی دارند که گاهی اوقات نادیده گرفته می‌شوند. تیم متخصص و باتجربه ما در کلینیک تاج، با بهره‌گیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، آماده است تا منشأ اصلی درد شما را شناسایی کند؛ چه این درد ناشی از پوسیدگی دندان، عفونت، مشکلات فکی یا دندان قروچه باشد. راه‌های ارتباطی با ما عبارت‌اند از:

• آدرس: جنت آباد مرکزی، تقاطع نیایش (چهارراه ایرانپارس)، طبقه فوقانی بانک سپه
• اینستاگرام: https://instagram.com/dentaj_clinic

ما متعهدیم که با ارائه بهترین روش‌های درمانی، نه تنها به دندان درد شما پایان دهیم، بلکه آرامش را به سر و زندگی روزمره شما بازگردانیم، چرا که باور داریم سلامت دهان و دندان، گام اول برای داشتن یک زندگی بدون درد است.

جمع‌بندی نهایی؛ سلامت دندان، آرامش سر

رابطه سردرد و دندان درد بسیار نزدیک و پیچیده است. مشکلات کوچک دندانی می‌توانند به سردردهای آزاردهنده تبدیل شوند و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. از عفونت‌ها و دندان قروچه گرفته تا مشکلات مفصلی فک و حتی نامرتبی دندان‌ها، هر کدام می‌توانند عاملی برای درد همزمان در دندان و سر باشند؛ اما با مراقبت‌های منظم، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه به موقع به دندانپزشک، می‌توانیم از این دردها پیشگیری و در صورت بروز، به سرعت آن‌ها را درمان کنیم. به یاد داشته باشید که سلامتی دندان‌های شما، نقش بزرگی در آرامش و سلامت کلی بدنتان دارد.

سوالات متداول در مورد رابطه سردرد و دندان درد

آیا هر دندان دردی می‌تواند باعث سردرد شود؟

خیر، هر دندان دردی منجر به سردرد نمی‌شود، اما دردهای شدید یا طولانی‌مدت، به‌خصوص در دندان‌های عقب و فک، بیشتر احتمال دارد که سردرد ایجاد کنند.

چرا درد دندان می‌تواند به سر یا صورت منتشر شود؟

این پدیده به دلیل درد ارجاعی است. عصب‌های سر و دهان به هم مرتبط‌اند. به ویژه عصب سه‌قلو که پیام‌های درد را از دندان به مغز و نقاط دیگر صورت و سر منتقل می‌کند.

آیا سردرد ناشی از دندان درد فقط در یک طرف سر احساس می‌شود؟

بله اغلب سردرد ناشی از دندان درد در همان سمتی از سر که دندان آسیب‌دیده قرار دارد، احساس می‌شود، اما می‌تواند به صورت عمومی هم بروز کند.

آیا سردرد دندانی می‌تواند باعث میگرن شود؟

بله در برخی موارد، تحریک ناشی از دندان درد، به خصوص از طریق عصب سه‌قلو، می‌تواند باعث شروع یا تشدید حملات میگرن شود.

چگونه می‌توان تشخیص داد که سردرد من از دندانم است نه از علل دیگر؟

معمولا سردرد دندانی با درد یا حساسیت در یک یا چند دندان یا ناحیه فک همراه است. دندانپزشک با معاینه می‌تواند منشأ درد را تشخیص دهد.