همه چیز درباره دندانپزشکی بارداری (خانم های باردار حتما بخوانند)

دوره بارداری یک دوره بسیار حساس برای مادران و به ویژه جنین است. در این دوره به جهت آماده شدن شرایط برای رشد جنین، تغییرات هورمونی بسیار زیادی رخ می دهد که این تغییرات بر جای جای بدن تاثیر می گذارد. مثلا تغییرات هورمونی مشخصاً و به صورت قابل توجه بر روی دهان و دندان تاثیرات زیادی می گذارد. به همین جهت نیاز است که در طول بارداری در صورت مشاهده علائمی در دهان و دندان حتما به یک کلینیک که خدمات دندانپزشکی بارداری ارئه می دهد مراجعه کنید. در این مقاله سعی شده که به برخی از رایجترین نگرانی های مادران باردار در خصوص چالش های دهان و دندان در طول بارداری (که ممکن است دغدغه شما نیز باشد) پرداخته شود.

بارداری چگونه بر دهان و دندان خانم های حامله تأثیر می گذارد؟

اگرچه بسیاری از زنان 9 ماه را بدون هیچ گونه ناراحتی دندانی و یا نیاز به خدمات دندانپزشکی بارداری سپری می کنند، اما در هر صورت حاملگی می تواند در برخی خانم ها مشکلات و معضلاتی ایجا کند که حتما نیازمند رسیدگی، معاینه و درمان دندانپزشکی خواهد بود. در ادامه به برخی از شایعترین مشکلات دهان و دندان در طول 9 ماه بارداری اشاره می کنیم و سعی می  کنیم درباره مدیریت آن ها نیز توضیحاتی هرچند خلاصه ارائه دهیم.

التهاب لثه در دوران بارداری

دهان و دندان خانم های حامله می تواند تحت تأثیر تغییرات هورمونی متعددی قرار گیرد که در دوران بارداری تجربه می شود. به عنوان مثال، برخی از خانم ها به بیماری التهاب لثه (ژنژویت) مبتلا می شود.

این بیماری می تواند باعث تورم و حساسیت در بافت لثه شود همچنین هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان نیز ممکن است لثه ها دچار خونریزی شوند. در صورت عدم درمان، التهاب لثه می تواند منجر به شکل های جدی تری از بیماری های لثه مانند پریودنتیت یا عفونت لثه شود.

چنانچه به عنوان یک خانم باردار متوجه شده اید که در طول حاملگی خود با مشکلات لثه مثل التهاب مکرر روبرو هستید، حتما باید به یک کلینیک دندانپزشکی که خدمات دندانپزشکی بارداری ارائه می کند مراجعه کنید. دندانپزشکان بارداری ممکن است برای شما جرمگیری دوره ای دندان ها انجام دهند که تا حد زیادی التهابات لثه کنترل شده و سلامت دهان و دندان‌تان نیز افزایش یابد.

افزایش خطر پوسیدگی دندان

زنان باردار ممکن است به دلایل مختلف، مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان شوند. مثلا اگر به دلیل مسائل مربوط به ویار، بیشتر از حد معمول کربوهیدرات (مثلا مواد غذایی شیرین) مصرف می کنید، این موضوع می تواند باعث پوسیدگی دندان هایتان در طول بارداری شود.

همچنین بیماری صبحگاهی در زمان حاملگی (تهوع)، می تواند محیط دهان را اسیدی کند که در نهایت اگر مدیریت نشود باعث تحلیل مینای دندان و نازک شدن آن می شود. (و می دانید که اگر مینا دچار تحلیل و سایش شود، پوسیدگی دندان دوچندان شده و به سرعت بیشتر می شود.)

مادران باردار برای کنترل بهتر این موارد، می توانند با مراجعه به یک مرکز درمانی که خدمات دندانپزشکی بارداری را انجام می دهند، به راحتی از بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان پیشگیریی کنند.

? اگه دندونتون درد میکنه این نوشته رو از دست ندید: درمان سه سوته دندان درد

تومورهای حاملگی

در برخی از زنان، ممکن است شاهد رشد بیش از حد بافتی، مخصوصاً در ناحیه لثه باشیم که اصطلاحاً با نام “تومور بارداری” شناخته می شود. این تومورها روی لثه ظاهر می شوند و بیشتر در سه ماهه دوم رخ می دهند. این برآمدگی های بافتی نشان دهنده سرطان یا بیماری جدی نیستند بلکه فقط مقداری تورم است که اغلب مربوط به شکل گیری و تجمع پلاک دندانی اضافی هستند.

مدیریت و درمان تومور حاملگی در دندانپزشکی بارداری اهمیت زیادی دارد. زیر این برآمدگی ها یا تورم ها به راحتی خونریزی می کنند و ظاهری شبیه تمشک قرمز و خام دارند. آنها معمولاً پس از تولد نوزاد ناپدید می شوند، اما اگر نگران هستید ، با دندانپزشک خود در مورد برداشتن‌شان صحبت کنید.

مصرف داروهای تجویز شده در دندانپزشکی بارداری

معمولاً خانم‌هایی که باردار هستند به خاطر ایمنی و پیشگیری از ایجاد آسیب برای جنین، قادر به مصرف شمار زیادی از داروها نیستند. در واقع تعداد داروهایی که یک خانم حامله می  تواند در طول بارداری خود مصرف کند معدود و محدود هستند.

بنابراین ما در دندانپزشکی بارداری نمی توانیم با دست باز، هر دارویی که برای افراد معمولی تجویز می شود را به یک خانم باردار پیشنهاد کنیم. اینجاست که اهمیت اعلام بارداری به دندانپزشک مشخص می شود. یعنی شما حتما میبایست قبل از هرگونه شروع درمان و یا تجویز دارو به دندانپزشک خود، بارداری‌تان را اعلام کنید. تا داروی متناسب با شما تجویز شود.

کلیه کلینیک هایی که خدمات دندانپزشکی در بارداری ارائه می دهند داروی های کاملا بیخطر برای جنین تجویز می کنند و معمولا با متخصص زنان و زایمان شما نیز مشورت می کنند تا دارو درمانی شما کاملا بیخطر باشد.

بی حسی موضعی در دوران بارداری

اگر باردار هستید و نیاز به پروسه هایی مانند پر کردن دندان، عصب کشی دندان یا کلاً کشیدن دندان دارید، یکی از مواردی که نباید نگران آن باشید ایمنی داروهای بی حسی است که دندانپزشک ممکن است در طول عمل برای شما استفاده کند. این داروهای بیحس کننده در حقیقت هم برای شما و هم برای نوزاد شما کاملا بی خطر هستند.

محققان آمریکایی در همین خصوص و برای بررسی تاثیر داروهای بیحسی موضعی بر زنان باردار مطالعه ای انجام دادند و مشخص شد که استفاده از این داروها تاثیر منفی بر روی مادر و جنین ندارد. بنابراین اگر شما هم نگران تاثیر داروهای بیحسی در دندانزشکی بارداری هستید نگران این موضوع نباشید.

(مطالعه‌ به این شکل بود که دو گروه را مورد بررسی قرار دادند. یک گروه از زنان باردار که برای انجام کارهای دندانپزشکی بارداری، از بیحسی با داروی لیدوکائین بهره می بردند و گروه دیگر به روش های دیگر. این مطالعه نشان داد که بیحسی های موضعی در دوران بارداری بی خطر هستند، زیرا هیچ تفاوتی در میزان سقط جنین، نقایص مادرزادی، نارس یا وزن نوزاد ایجاد نمی کنند.

اشعه ایکس دندان دردندانپزشکی بارداری

محال ممکن است خانمی در دوره بارداری خود نیازمند دریافت اشعه ایکس باشد و نگرانی در خصوص آن نداشته باشد. بلاخره درباره اشعه ایکس دندانپزشکی در بارداری حرف و حدیث ها زیاد است و هنوز بسیاری از مادران نمی دانند آیا برخورد این اشعه به بدنشان برای جنین مضر است یا خیر.

اگر بنا به هر دلیلی (معمولا برای تشخیص) نیاز باشد تا یک خانم باردار اشعه ایکس دندانپزشکی دریافت کند، بدانید و آگاه باشید که هیچ خطری شما و جنین شما را تهدید نمی کند. زیرا در خصوص مسائل دندانپزشکی در بارداری، دندانپزشک قبل از اینکه کوچکترین پرتویی به شما تابانده شود، با کمک شلیدها و ابزار حفاظتی سر و گردن و بدن شما را محافظت می کند. اینکار باعث می شود که تابش و برخورد پرتو اشعه ایکس به شما و شکمتان به حداقل برسد.

بنابراین اگر لازم باشد که خانمی در طول حاملگی پرتو ایکس دریافت کند، مراکز و کلینیک هایی که خدمات دندانپزشکی بارداری ارائه می کنند مانع از بروز هرگونه آسیب پرتو ایکس می شوند. اما جدای از ایمن بودن اینکار، چنانچه هیچ مشکل اورژانس دندانپزشکی در طول بارداری ندارید، بهتر است که تا پس از زایمان اشعه ایکس دریافت نکنید.

دندانپزشکی بارداری در سه ماهه اول

در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه نخست، مراقبت های دندانی اهمیت ویژه ای دارند. در این زمان، به دلیل تشکیل ارگان های حیاتی جنین، توصیه می شود از مصرف داروها و انجام درمان های دندانپزشکی غیر ضروری پرهیز شود. همچنین، باید تا هفته سیزدهم بارداری از تابش اشعه X به بدن خودداری کرد. در صورتی که درد دندان شدید نباشد یا عفونتی وجود نداشته باشد، بهتر است درمان ها به سه ماهه دوم موکول شوند. برای کنترل درد دندان، باید از مصرف مایعات بسیار گرم یا سرد و فشار آوردن به دندان ها خودداری کرد. استفاده منظم از نخ دندان، مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید و دهانشویه های مناسب برای خانم های باردار می تواند از پیشرفت پوسیدگی و عفونت جلوگیری کند. دهانشویه کلرهگزیدین به دلیل خاصیت ضد میکروبی قوی و عدم جذب توسط بدن، برای مادران باردار بی خطر است.

در صورتی که درد دندان مداوم و آزار دهنده باشد یا عفونت و آبسه ای مشاهده شود، باید به دندانپزشک مراجعه کرد. درمان های دندانپزشکی در این دوران باید تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان و با حداقل استفاده از دارو و اشعه انجام شود. درمان های اورژانسی مانند پالپوتومی می توانند برای کاهش درد و عفونت مورد استفاده قرار گیرند و دندان تا سه ماهه دوم بارداری با پانسمان نگهداری می شود.

دندانپزشکی بارداری در سه ماهه دوم

در سه ماهه دوم بارداری، انجام درمان های دندانپزشکی امن تر است، زیرا جنین به اندازه کافی رشد کرده و فشار کمتری به مادر وارد می شود. با این حال، استفاده از اشعه X باید با احتیاط صورت گیرد و در صورت نیاز، از پوشش سربی استفاده شود. درمان های زیبایی بهتر است به پس از زایمان موکول شوند تا از فشار و ناراحتی مادر جلوگیری شود.

دندانپزشکی بارداری در سه ماهه سوم

در سه ماهه سوم، به دلیل رشد کامل جنین و دشواری حرکت برای مادر، توصیه می شود درمان های دندانپزشکی به پس از زایمان موکول شوند. مراقبت های دهانی و دندانی باید با دقت بیشتری انجام شوند تا از بروز درد دندان جلوگیری شود. استفاده منظم از نخ دندان و مسواک ضروری است و درمان های اصلی باید به تعویق افتند. راحتی مادر در این دوره از اهمیت بالایی برخوردار است.

نحوه عکس برداری از دندان در دوران بارداری

عکسبرداری دندان در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود. به طور کلی، توصیه می شود که در سه ماهه اول و سه ماهه آخر بارداری از عکسبرداری با اشعه X خودداری شود. اگر عکسبرداری ضروری است، باید از روش های دیجیتالی که اشعه کمتری دارند استفاده شود و حتما از روپوش سربی برای محافظت از جنین در برابر اشعه استفاده گردد.

در صورت نیاز به عکسبرداری، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• قبل از عکسبرداری، دندانپزشک و رادیولوژیست را از بارداری خود آگاه کنید.
• از روپوش مخصوص رادیولوژی (روپوش سربی) استفاده نمایید تا از جنین در برابر اشعه محافظت شود.
• در سه ماهه اول و نیمه دوم سه ماهه سوم بارداری از انجام عکسبرداری دندان پرهیز کنید.
• اقدامات درمانی دندانپزشکی غیر ضروری مانند سفید کردن دندان را به پس از زایمان موکول نمایید.

چه زمانی به دندانپزشک خود بگویید که باردار هستید

بهتر است قبل از اقدام برای بارداری برای یک ویزیت وچکاپ کلی به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بنابراین دندانپزشکی بارداری نه در طول حاملگی بلکه باید قبل از آن شروع شود. همچنین در حین بارداری نیز باید دست کم یکبار ویزیت صورت بگیرید. اگر مشکلی در خصوص دهان و دندان شما وجود داشته باشد ممکن است نیاز باشد بیشتر از یکبار مراجعه در نظر گرفته شود.

قبل از هرچیزی حتی اگر فقط فکر می کنید ممکن است باردار باشید ، مطب دندانپزشک خود را از این موضوع مطلع کنید. وقتی قرار است به مطب دندانپزشکی بروید، حین تماس برای هماهنگی اغلام کنید که تصور می کنید باردار هستید و یا اگر مدتی است باردار هستید بگویید تقریبا فلان مددت است که باردار هستم.

همچنین حتما به دندانپزشک خود در مورد داروهایی که مصرف می کنید یا توصیه خاصی که از پزشک متخصص خود دریافت کرده اید را با دندانپزشک بارداری خود در میان بگذارید. اگر بارداری شما پرخطر است یا شرایط و بیماری های پزشکی خاصی دارید، دندانپزشک و پزشک شما ممکن است توصیه کنند که برخی از درمان ها به تعویق بیفتند. بنابراین حتما و حتما درباره حاملگی خود با دندانپزشک روراست باشید.

عوارض رفتن به دندانپزشکی در دوران بارداری چیست؟

اینکه گفته می شود دندانپزشکی بارداری برای خانم های حامله عارضه و خطر دارد درست نیست و متاسفانه ناشی از نا آگاهی است. قبل از هرچیزی باید به این نکته توجه کرد که قرار نیست هر کسی که متخصص دندانپزشکی بارداری مراجعه می کند حتما و حتما باید مشکلی داشته باشد. معمولاً هدف انجام چکاپ دوره ای منظم برای پیشگیری و یا درمان به موقع مشکلات دهان و دندان است و سپس ارائه آموزش های لازم به خانم های باردار.

بنابراین چیزی به نام “عوارض رفتن به دندانپزشکی در دوران بارداری” نه تنها درست نیست که گمراه کننده است. چون هیچوقت با رفتن به یک کلینیک یا مطب دندانپزشکی قرار نیست عارضه یا خطری ما را تهدید کند. با این حال اگر طی این دوران مشکل حادی برای شما ایجاد شود و به دندانپزشک خود درباره حاملگیتان چیزی نگویید احتمالا عوارضی جزئی تجربه خواهید کرد که البته معمولا خود دندانپزشک متوجه بارداری شما می شود یا از شما در این باره سوالاتی خواهد پرسید. و جای نگرانی نیست.

سوالات متداول دندانپزشکی دوران بارداری